باکتری اشرشیا کلی

با افزایش جمعیت و گسترش صنایع میزان تقاضا برای استفاده از منابع آبی سطحی و زیرزمینی بسیار زیاد شده است. سلامت و بهداشت زندگی انسان ارتباطی نزدیک با کیفیت آب زیرزمینی به عنوان مهمترین منبع تامین کننده آب مصرفی دارد. آب زیر زمینی و کیفیت آن به دلیل عواملی از جمله ورود کودهای شیمیایی – ورود فاضلاب شهری ، روستایی و صنعتی و… در معرض کاهش و تخریب قرار می‌گیرد.

در آب‌های سطحی نیز ترکیبات زیان آوری می‌توانند وجود داشته باشند، از جمله ترکیبات آلی که ممکن است منشأ آن‌ها طبیعی یا مصنوعی باشد. برای  پایش کیفیت میکروبیولوژی آب آشامیدنی نیاز به بررسی باکتری‌های شاخص مثل کلی فرم‌ها ، سودوموناس آئروژینوزا و اشرشیاکلای است. E.coli باکتری میله‌ای و گرم منفی می‌باشد که معمولا در قسمت پایین روده قرار دارد و یکی از اعضای متعلق به گروه کلی فرم مدفوعی است. تنها زیستگاه طبیعی اشرشیا کلی روده ی بزرگ حیوانات خونگرم می‌باشد. E.coli در بین انسان و دام یک عامل مشترک می‌باشد که در ایجاد بیماری‌های عفونی روده‌ای و خارج روده‌ای می‌تواند نقش داشته باشد.

برای تشخیص و  شمارش باکتری اشرشیا کلی معمولا به دلیل استفاده از روش‌های آزمایشگاهی در ارزیابی آن، به مدت زمان طولانی برای مشاهده نتیجه نیاز است. برای شمارش کل باکتری‌ها تکنیک تخمیر چند لوله‌ای بر پایه  اصل رقیق سازی با استفاده از عدد محتمل MPN  مورد استفاده قرار می‌گیرد. در روش‌های مرجع استاندارد و بسیاری از روش‌ها جهت شناسایی کلی فرم‌ها تولید اسید و گاز از لاکتوز در نظر گرفته می‌شود.

از آنجایی که باکتری اشرشیا کلی دارای جایگاه مهم و ویژه‌ای در دنیای میکروبیولوژی می‌باشد می‌تواند در انسان و حیوانات عاملی برای ایجاد عفونت‌های شدید محسوب شود. وجود میکروارگانیسم‌هاي مختلف به خصوص پاتوژن‌هاي انسانی در آب آشامیدنی می‌تواند زمینه ساز  مشکلات بهداشتی فراوانی براي انسان باشد. از این رو گند زدایی آب یکی از اصلی‌ترین مراحل در تصفیه کردن آب آشامیدنی است. باکتري  E.coli در تعیین کیفیت میکروبی آب و گندزدایی آن شاخصی مناسب در نظر گرفته شده است.

در واقع یکی از دغدغه‌های اصلی مسئولان در صنعت آب حضور و وجود پاتوژن‌های انسانی می باشد، به خصوص که این پاتوژن‌ها قابلیت رشد و تکثیر در سیستم توزیع آب آشامیدنی را هم داشته باشند و یکی از این باکتری‌های دارای قدرت تکثیر در آب آشامیدنی E.coli است که می‌تواند به وسیله فضولات، اعم از حیوانی و انسانی در آب آلودگی ایجاد کند. در آبی که تصفیه شده است نباید E.coli حضور داشته باشد و چنانچه این باکتری درآب وجود داشته باشد آن آب قابل شرب نخواهد بود و نیازمند گندزدایی بیشتر می‌باشد.

از مواردی که اشرشیا کلی می‌تواند عامل ایجاد بیماری باشد مصرف مواد غذایی آلوده از جمله ماهی و فرآورده‌های دریایی می‌باشد بنابراین هنگامی که از کودهای حیوانی به خصوص کود گاوی برای بارور کردن استخر‌های پرورش ماهی استفاده می‌کنند خطر حضور گونه‌های بیماری زا ی E.coli در آب این استخرها  مطرح می‌شود. بـه طـور معمول بیماری‌های ناشی از آب از طریق پاتوژن‌های روده‌ای ایجاد می‌شوند که در واقع از مـــسیر مـــدفوعی- دهـــانی منتقـــل مـــی‌شـــوند.

برای تشخیص میکروارگانیسم‌های بیماری زا در آب و مواد غذایی یکی از روش‌های تقریبا سریع استفاده از محیط کروموژنیک است، در این محیط‌ها ماده زمینه‌ای به کار رفته است که در واقع برای آنزیم‌های اختصاصی میکروارگانیسم‌ها لحاظ شده است و بر اساس رنگی که در این محیط‌ها ایجاد می‌شود نوع میکروارگانیسم را می‌توان شناسایی کرد.

با توجه به این که آب در زندگی انسان‌ها نقش مهم و اساسی دارد در صورت نبود نظارت درست بر میزان کیفیت منابع آبی، بسیاری از آلودگی‌های شیمیایی و میکروبی می‌توانند به وجود آیند.